BELISARIO
Gaetano Donizetti (1797 - 1948)
Opera in three acts in Italian
Libretto: Salvatore Cammarano
Premièr at Teatro La Fenice, Venice – 4 February 1836
09, 11, 14†, 17†, 20 May 1969
Teatro La Fenice, Venezia
Conductor: Gianandrea Gavazzeni
Chorus master: Corrado Mirandola
Stage director: Alberto Fassini
Scene and costumes: Pier Luigi Pizzi
Belisario General of the Army GIUSEPPE TADDEI baritone
Antonia his wife LEYLA GENCER soprano [Role debut]
Irene their daughter MIRNA PECILE mezzo-soprano
Giustiniano Emperor of the Byzantium NICOLA
ZACCARIA bass
Alamiro prisoner of Belisario UMBERTO GRILLI tenor
Eudora RINA PALLINI soprano
Eutropia Head of Imperial Guards BRUNO
SEBASTIAN tenor
Eusebio GIOVANNI ANTONINI bass
Ottario AUGUSTO VERONESE bass
Time: Byzantium
Place: Sixth Century
† Recording date
Photos © FOTO ALDO NEGRO, Venezia
Photos © FOTO ERMANNO REBERSCHAK, Venezia
Photos © FOTO AFI, AGENZIA FOTOGRAFICA INDUSTRIALE, Venezia
Photos © FOTO ERMANNO REBERSCHAK, Venezia
Photos © FOTO AFI, AGENZIA FOTOGRAFICA INDUSTRIALE, Venezia
Drawings © FONDAZIONE GIORGIO CINI ONLUS, Venezia
Drawings © PİER LUIGI PIZZI
GENCER ALLA FENICE
BELISARIO
STAGIONE 1968 – 1969
FONDAZIONE GIORGIO CINI
BELISARIO
JERUSALEM / GERUSALEMME
LA VESTALE
LES MARTYRS
MEDEA
MEDEA IN CORINTO
https://archivi.cini.it/teatromelodramma/search/result.html?startPage=0&query=Gencer&jsonVal=%7B%22jsonVal%22%3A%7B%22query%22%3A%5B%22leyla+gencer%22%2C%22Gencer%22%5D%2C%22fieldDate%22%3A%22dataNormal%22%2C%22_perPage%22%3A20%2C%22archivefind%22%3A%5B%22teatromelodrammaIcoTeatrale003+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale013+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale002+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale005+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale006+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale007+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale011%22%5D%2C%22accountName_string%22%3A%5B%22teatromelodramma%22%5D%2C%22archiveName_string%22%3A%5B%22teatromelodrammaIcoTeatrale003+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale013+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale002+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale005+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale006+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale007+OR+teatromelodrammaIcoTeatrale011%22%5D%7D%7D&orderBy=&orderType=asc&activeFilter=
OPERA MAGAZINE
1969 January
OPERA MAGAZINE
1969 May
Unknown Magazine
1969 May (?)
IL PICCOLO
1969.05.23
SAN FRANCISCO EXAMINER
1969.05.25
OPERA MAGAZINE
1969 August
THE STAR LEDGER
1990.11.18
THE BELCANTO OPERAS BY CHARLES OSBORNE
1994
Principal
characters:
Belisario, a
Byzantine General (baritone)
Antonina, his wife (soprano)
Giustiniano, Emperor of
Byzantium (bass)
Alamiro (tenor)
Irene, Belisario's daughter (mezzo-soprano)
LIBRETTO by Salvatore Cammarano
TIME: The sixth
century
PLACE: Byzantium
FIRST PERFORMED at the Teatro La
Fenice, Venice, 4 February 1836, with Caroline Unger (Antonina); Antonietta
Vial (Irene); Celestino Salvatori (Belisario); Ignazio Pasini (Alamiro)
On 23 September 1835, three days before the première
of Donizetti's Lucia di Lammermoor in Naples, its composer's young rival,
Vincenzo Bellini, died in France in his thirty-fourth year. On 20 October,
Donizetti told his publisher Ricordi that he wanted to honour Bellini's memory
by composing a Mass. However, he had already signed a contract to produce a new
opera for Venice, to be staged early in the new year, so instead he turned his
attention to Belisario, whose libretto had been provided by Salvatore Cammarano.
In December, Donizetti's father died in Bergamo. The composer paid for his funeral
but was unable to be present as he was detained in Milan where his Buondelmonte
was about to be performed under its proper title of Maria Stuarda for the first
time. A few days after its première on 30 December, Donizetti made his way to
Venice to begin rehearsals of his new opera.
Belisario was received with great enthusiasm at its première at the Teatro La Fenice on 4 February 1836 and was given a further seventeen performances during the season. The Gazzetta privilegiata di Venezia said: "A new masterwork has been added to Italian music ... Belisario not only pleased and delighted, but also conquered, enflamed and ravished the full auditorium. However, writing to a French publisher in April, its composer said that he knew Belisario was effective in the theatre but that he himself placed it below Lucia. It went the rounds of the Italian theatres and was also staged in thirty-one cities abroad, in Europe and in the Americas. Its first London performance was on April 1837. It reached the United States first in Philadelphia, on 29 July 1843, and was heard in New York on 14 February 1844. After a production in Coblenz in 1899. Belisario disappeared until its first twentieth-century revival on 6 May 1969 when it returned to the Teatro La Fenice in Venice for the first time since 1841, with Leyla Gencer as Antonina and Giuseppe Taddei as Belisario, conducted by Gianandrea Gavazzeni. There have been subsequent performances in Bergamo in 1970 with Leyla Gencer and Renato Bruson, in London in 1972 (at Sadler's Wells Theatre, with students of the Royal Academy of Music), in Naples in 1973 with Gencer and Taddei, in Buenos Aires in 1981 with Mara Zampieri and Bruson, in London in 1981 (the Royal Academy of Music again), and in New Brunswick, New Jersey, in 1990, at Rutgers University.
Grove's Dictionary lists Cammarano's libretto as being 'after Marmontel'. However, Cammarano's primary source was not Jean- François Marmontel's 1766 novel, Bilisaire, a plea for religious tolerance, but a play, Belisarins, by Eduard von Schenk, which was first staged in Munich in 1820, and produced in Naples in 1826 in an Italian adaptation by Luigi Marchionni. Belisarius is an historical character, a general in the army of the sixth-century Byzantine Emperor Justinian. In the opera, Belisario, having defeated the Bulgarians, returns in triumph to Byzantium with prisoners all of whom he releases, except one, Alamiro, who chooses to remain with him as a kind of foster-son. Belisario's wife, Antonina, believing her husband to have been responsible for the death of their own son, denounces him to the Emperor Giustiniano as a traitor. Belisario is blinded and sentenced to exile but is later reunited with his son who is revealed to be Alamiro. After another battle in which Belisario is fatally wounded, a remorseful Antonina confesses her guilt to her dying husband.
The opera's three acts are each given titles: Il Trionfo (Triumph), L'Enlis (Exile), and La Morte (Death). Act I, Il Triunfo, is preceded by a highly engaging, if dramatically inappropriate, overture. The double arias for Irene and for Antonina are characterless and awkwardly written, and the jaunty chorus which both precedes and follows Giustiniano's dull arioso would be more suitable accompanying a quick two-step than the ceremonial appearance of an Emperor. The duet, 'Quando di sangue tinto', in which Belisario and Alamiro, unaware that they are father and son, swear to remain united forever, is the nearest approach to a love duet in this opera in which romantic love never rears its fascinating head. The duet is, however, an oddly crude piece to have come from the composer who had only some months previously written Lacis di Lammermoor. The Act I finale of Belisario is, for the most part, stiffly formal, though a larghetto ensemble, 'Non ti nascondi, o sol, brings it momentarily to life.
A very brief Act II (L'Enilio) consists of no more than an introductory chorus, an aria and cabaletta for Alamiro, and a duet for Belisario and Irene, none of which, with the possible exception of the moderato section of the duet ('Dunque andiam'), reveals Donizetti at anywhere near his best. Alamiro's vigorous cabaletta, Trema Bisanzio!", has been compared to the famous 'Di quella pira' from Verdi's Il Trovatore to which it bears a superficial resemblance, though it lacks Verdi's elemental fury. The Belisario-Irene duet, too, has been described by at least one writer on Donizetti as a prototype of Verdi's great father-daughter duets, but in this instance the comparison seems rather far-fetched.
After an orchestral introduction imbued with an almost Bellinian melancholy, the main features of Act III (La Merte) are a trio for Irene, Alamiro and Belisario with a moving larghetto ('Se il fratel stringere m'è dato al seno'), followed by the obligatory final aria and cabaletta for a remorseful Antonina who has not been heard from since Act I. The aria, 'Da quel di', is not particularly remarkable, although it can be made to sound effective by a soprano with a secure Donizetti style. Likewise, the cabaletta ('Egli è spento").
Belisario was received with great enthusiasm at its première at the Teatro La Fenice on 4 February 1836 and was given a further seventeen performances during the season. The Gazzetta privilegiata di Venezia said: "A new masterwork has been added to Italian music ... Belisario not only pleased and delighted, but also conquered, enflamed and ravished the full auditorium. However, writing to a French publisher in April, its composer said that he knew Belisario was effective in the theatre but that he himself placed it below Lucia. It went the rounds of the Italian theatres and was also staged in thirty-one cities abroad, in Europe and in the Americas. Its first London performance was on April 1837. It reached the United States first in Philadelphia, on 29 July 1843, and was heard in New York on 14 February 1844. After a production in Coblenz in 1899. Belisario disappeared until its first twentieth-century revival on 6 May 1969 when it returned to the Teatro La Fenice in Venice for the first time since 1841, with Leyla Gencer as Antonina and Giuseppe Taddei as Belisario, conducted by Gianandrea Gavazzeni. There have been subsequent performances in Bergamo in 1970 with Leyla Gencer and Renato Bruson, in London in 1972 (at Sadler's Wells Theatre, with students of the Royal Academy of Music), in Naples in 1973 with Gencer and Taddei, in Buenos Aires in 1981 with Mara Zampieri and Bruson, in London in 1981 (the Royal Academy of Music again), and in New Brunswick, New Jersey, in 1990, at Rutgers University.
Grove's Dictionary lists Cammarano's libretto as being 'after Marmontel'. However, Cammarano's primary source was not Jean- François Marmontel's 1766 novel, Bilisaire, a plea for religious tolerance, but a play, Belisarins, by Eduard von Schenk, which was first staged in Munich in 1820, and produced in Naples in 1826 in an Italian adaptation by Luigi Marchionni. Belisarius is an historical character, a general in the army of the sixth-century Byzantine Emperor Justinian. In the opera, Belisario, having defeated the Bulgarians, returns in triumph to Byzantium with prisoners all of whom he releases, except one, Alamiro, who chooses to remain with him as a kind of foster-son. Belisario's wife, Antonina, believing her husband to have been responsible for the death of their own son, denounces him to the Emperor Giustiniano as a traitor. Belisario is blinded and sentenced to exile but is later reunited with his son who is revealed to be Alamiro. After another battle in which Belisario is fatally wounded, a remorseful Antonina confesses her guilt to her dying husband.
The opera's three acts are each given titles: Il Trionfo (Triumph), L'Enlis (Exile), and La Morte (Death). Act I, Il Triunfo, is preceded by a highly engaging, if dramatically inappropriate, overture. The double arias for Irene and for Antonina are characterless and awkwardly written, and the jaunty chorus which both precedes and follows Giustiniano's dull arioso would be more suitable accompanying a quick two-step than the ceremonial appearance of an Emperor. The duet, 'Quando di sangue tinto', in which Belisario and Alamiro, unaware that they are father and son, swear to remain united forever, is the nearest approach to a love duet in this opera in which romantic love never rears its fascinating head. The duet is, however, an oddly crude piece to have come from the composer who had only some months previously written Lacis di Lammermoor. The Act I finale of Belisario is, for the most part, stiffly formal, though a larghetto ensemble, 'Non ti nascondi, o sol, brings it momentarily to life.
A very brief Act II (L'Enilio) consists of no more than an introductory chorus, an aria and cabaletta for Alamiro, and a duet for Belisario and Irene, none of which, with the possible exception of the moderato section of the duet ('Dunque andiam'), reveals Donizetti at anywhere near his best. Alamiro's vigorous cabaletta, Trema Bisanzio!", has been compared to the famous 'Di quella pira' from Verdi's Il Trovatore to which it bears a superficial resemblance, though it lacks Verdi's elemental fury. The Belisario-Irene duet, too, has been described by at least one writer on Donizetti as a prototype of Verdi's great father-daughter duets, but in this instance the comparison seems rather far-fetched.
After an orchestral introduction imbued with an almost Bellinian melancholy, the main features of Act III (La Merte) are a trio for Irene, Alamiro and Belisario with a moving larghetto ('Se il fratel stringere m'è dato al seno'), followed by the obligatory final aria and cabaletta for a remorseful Antonina who has not been heard from since Act I. The aria, 'Da quel di', is not particularly remarkable, although it can be made to sound effective by a soprano with a secure Donizetti style. Likewise, the cabaletta ('Egli è spento").
OPERA MAGAZINE
2013 January
OPERA MAGAZINE
2014 March
SOCIEDAD ESPANOLA BOLETIN 20
2015 February
CLASSIC VOICE
2021.05.15
ANDANTE MMUSIC MAGAZINE
2024
October
YİĞİT GÜNSOY
Donizetti'nin Belisario'su
Üzerine
Yiğit Günsoy, Gaetano Donizetti'nin
Bizans İmparatorluğu'nun en parlak döneminde, Jüstinyen devrinde geçen
Belisario operasını Andante okuyucuları için kaleme aldı.
Donizetti'nin
52. operası olan Belisario, 1835-1836 sezonu için Venedik'deki La Fenice
Operası için sipariş edilmiştir. Ortaya çıkan eser Donizetti'nin yaratıcı
gücünün doruğunda olduğu bir döneme rastlar. 26 Eylül 1835 yılında bir baş
yapıt olan ve çağdaşlarının bile kendisiyle özdeşleştirdiği Lucia di Lammermoor
operası, Napoli'deki San Carlo Tiyatrosu'nda oynanmıştı. İşte bu yıllarda
herkes Donizetti'den yepyeni bir şey bekliyordu. Donizetti'nin ilk defa,
Vezüv'ün gölgesinden, Floransa'daki Biblioteca Palatina'nın müdürü olan
arkadaşı Innocenzo Giampieri'ye yazdığı bir mektupta Bizans projesinden
bahsettiğini görüyoruz. "Torino'ya ve karnaval için Venedik'e gidiyorum.
Torino'da, Gli Illinesi; Venedik'de, Belisario". Venedik, Donizetti'ye her
zaman başarı getirmiş bir mekândır. Donizetti burada, Belisario'dan 18 yıl önce
bestelediği iki perdelik operasi Enrico di Borgogna (Teatro San Luca, 14 Kasım
1818) ile debüsünü yapmıştı. Bir ay sonra, 15 Aralık'da, San Luca'daki aynı
topluluk, tek perdelik Una Follia di Carnevale'yi alkışlamıştı. Simone Mayr'in
öğrencisi, Venedik'de başka bir başarıyı 2 Aralık 1819'da Teatro San Samule'de,
Il Falegname di Livonia, o Pietro il Grande, zar delle Russie ile yakalamıştı.
Takip
eden yıllarda, Donizetti sadece ümit vadeden bir besteciden daha öteye gitmiş,
İtalyan melodramının kusursuz bir gerçek sanatçısına dönüşmüştür. Donizetti
için Venedik'e, Rossini'nin en büyük başarılarını elde ettiği bu şehre dönmek, adeta
Rossini'nin adımlarını takip etmek gibiydi. Rossini, Paris'de emekliliğinin
tadını çıkarırken, Bellini ise çok genç yaşta ölmüşken, Donizetti, tartışmasız
bir numaralı besteci konumundaydı. Giampieri'ye, Belisario hakkında bir mektup
yazdığı zaman, besteci sadece operanın başlığını biliyordu, librettoya hiç
başlanmamıştı. Konu La Fenice'nin müdürü Natale Fabbrici ile beraberce
seçilmişti. Fabbrici 25 Temmuz 1835 yılında Donizetti'ye 7000 Frank ödemeyi
teklif etmiş daha sonra bunu 8000 Franka yükseltmişti. 20 Ekim günü bestecinin müdüre
şöyle yazdığını görüyoruz:
"Son
derece itaatkârım ve Belisario'yu tam istediğiniz gibi besteleyeceğim. Hem
sizin iyiliğiniz hem de kendi iyiliğim için kostümler başka temsillerde
kullanılmasın. Caroline Unger, Antonietta Vial, Salvatori ve de tenor (yakın zamanda
kim olduğunu öğreneceğimi umuyorum) ana karakterler olacak. Fakat mükemmel bir
ikinci bas, iki küçük rol ve ikinci bir kadına ihtiyacımız var. Gerisi talihe
kalmış. Her zaman emrinizdeyim. - Gaetano Donizetti"
Şarkıcıları
tanıma ve onların her birinin vokal kapasitesine göre beste yapma endişesi bu
mektupta açıkça anlaşılabilir. Müdürün, Beltrame adlı Venedikli bir librettist
önerisine karşı besteci, bu şartlar altında müzikal profil altında her bir
karakterin doğasını tam olarak ortaya çıkartamayacağını söyledi. Donizetti, 24
Ekim'de "Şairin besteciden böylesine uzak olması, birbirlerinin tarzlarını
hiç bilmemeleri bence mantıksız" diye yazmıştır. Ayrıca librettistin,
konuyu bile bir araya getirmeden önce sanatçıların karakterlerini bilmesi
gerektiğini savunmuştur.
"Sanatçıların
söylenmese daha iyi olacak türden kusurları var. Cammarano'ya bunlardan çoktan
bahsettim bile. Signor Beltrame’ye bunları ancak Venedik’e gittiğim zaman söyleyebilirim
fakat o zaman da kitaptaki karakterleri değiştirmek için çok geç olur. Şarkıcıların
bir rol için bazı tercihleri var fakat diğerleri hakkında hiçbir fikirleri yok.
Bunun iyi anlaşılması lazım. Eğer anlaşılmazsa tüm yapı çöker!"
Tüm
bu sebeplerden dolayı Donizetti, Belisario'nun librettisti olarak, Lucia di Lammermoor'da
başarılı bir iş birliği kurduğu Salvatore Cammarano'yu seçti. Cammarano,
romantik öğelerle dolu güçlü bir libretto yarattı. Olayı romantik başlıklarla
üç bölüme ayırdı. (Yıllar sonra aynı şeyi Verdi'nin II Trovatore operası için
de yapacaktı.) Zafer, Sürgün, Ölüm.
 |
| Bisarius, San Vitale Bazilikası, Ravenna, İtalya |
Ekim
ayının sonlarına doğru Cammarano, librettoyu besteciye sundu fakat besteci müziği
bestelemekte tereddüt ediyordu. Zira Alamiro rolünü oynayacak tenor hâlâ belli
olmamıştı. (Bu rolü oynayan ilk tenor Ignazio Pasini olacaktı) 12 Kasım'da
arkadaşı Ferretti'ye: "Belisario'yu Venedik için besteliyorum tam bir kör
gibi gidiyorum çünkü hâlâ tenorun kim olacağı belli değil." diye
yazmıştır. Donizetti, 3 Aralık'da bir ay kalacağı Milano'ya gitti. Teatro Alla
Scala'da 30 Aralık'da oynanacak olan Maria Stuarda operası için bir senfoni ve
bazı yeni bölümler besteledi. Baş rol Maria Malibran tarafından oynanacaktı.
Temsilin başarısız olması, iki ay içinde hem annesini hem babasını hem de yeni
doğan ikinci oğlunu kaybeden besteciyi daha da üzdü. Ayrıca o yıllarda kuzey
İtalya bir kolera salgınına tutulmuştu. Donizetti'nin Venedik'e gelişi hiç de
mutlu bir geliş değildi. Neyse ki Venedik'e salgın ulaşmamıştı, böylece besteci
yeni yaratısını sakin bir şekilde bekleyebilecekti. Tek korkusu Antonietta
Vial'in sesinin orta rejisterde zorlanıyor olmasıydı. 4 Şubat 1836 tarihinde
Belisario, La Fenice'de açılışını yaptı. Aynı gece ayrıca, koreograf
Cortesi'nin Gismonda adlı tarihi dansı da oynandı. Başarı olan ve etrafını
eserin dört kahramanının tüm beklentilerin de üzerindeydi. Donizetti 5 Şubat
tarihinde Ricordi'ye yazdığı mektubunda şöyle diyor:
"İşte
Belisario'nun çıkış haberleri. Kendi yaratım hakkında ne kadar gerçekçi ve
seçimsellikten uzak olabileceksem o kadar uzak olmaya çalışacağım. Senfoni
şöyle böyle; Vial'in cavatini alkış, Unger'in cavatini öyle yüksek çığlıklar ki
cavatini ikinci defa başlatmakta zorlandık. Pasini ve Salvatori düeti ikisi
için de alkış; koro, şöyle böyle; final, alkış, herkes solo alkışa çağırıldı.
İkinci
perde: Pasini aryası, üç defa sahneye çağırıldı; Vial ve Salvatori düeti birçok
Bravi fakat finalde (onların dediğine göre!) durum öyle ilginçti ki hepsi
ağlıyordu. Terzetto alkışlandı. Son sahnede Unger çok yoğun alkış aldı hem tek başına
hem diğerleriyle hem de benimle birçok defa selama çağırıldık. Bazı terslikler
oldu ama sende ilk gecelerin nasıl olduğunu bilirsin. Daima daha iyi
olacak."
Donizetti
dördüncü temsilden sonra Napoli'ye doğru yola çıktı, fakat Belisario 28 temsil
yaptı (sadece Paskalya'nın başlaması ile bir kesinti oldu) Venedikli bir basim
ustası, ortasında Donizetti'nin resmi olan ve etrafını eserin dört kahramanının
çerçevelediği bir taş baskı yaptı. Altında ise şu sözler yer alıyordu:
"Belisario'nun savaş sesi, isteğiniz üzerine tüm Adriatik'de
yankılandı." Yeni eser kısa sürede her yerde büyük bir başarı elde etti.
La Scala'da aynı yılın 20 Ağustos'unda ve 1842'de temsil edildi. 1836 yılında
Viyana ve Madrid'de, 1837'de Londra'da, 1842'de Berlin'de, 1843’te Paris'de,
1844’te St. Petersburg'da ve New York'da seyirciyle buluştu. Opera Venedik'e
iki defa daha geri döndü. İlkinde 2 Mart 1839'da Viyana'lı Caroline Unger
(Beethoven' in 9 Numaralı Senfoni'sini ilk defa seslendiren efsanevi soprano)
yine Antonina rolünü canlandırdı. Belisario'nun ikinci ve son temsilinde 3 Ocak
1841 yılında başrolde Sebastiano Ronconi (daha meşhur olan Giorgio'nun kardeşi)
Belisario, Desiderata Delnacourt ise Antonina rolünde sahneye çıktı. Bu
tarihten sonra ne yazık ki Belisario bir daha sahnelenmedi. Eserin modern zamanlarda
tekrar keşfedilmesinde en önemli görevi üstlenen orkestra şefi kuşkusuz
Gianandrea Gavazzeni'dir. Operanın doğmuş olduğu La Fenice'de 1968-1969
sezonunda operanın kesintiye uğramış yolunu yeniden açmak için büyük çaba
gösteren şef, Venedik Opera kitapçığında basılmak üzere şöyle yazmıştır:
"1948-
1968 yılları arasında olacak Donizetti rönesansını ben bile tahmin etmemiştim.
Bu, kendi kendine olan bir olay değildi, uzun bir yenileme döneminden sonra ortaya
çıkan bir olaydı. Donizetti'ye duyduğum çekim ilk önce aynı şehirden olmamız,
aynı coğrafi örtüde büyümemizden dolayı geldi."
Gerçekte,
La Scala'da Maria Callas'ın baş rolünü oynadığı Anna Bolena operasından sonra
yavaş fakat emin adımlarla Donizetti rönesansını gerçekleştirmeye başlamıştı
Gavazzeni. Yunanlı- Amerikalı sopranonun sahnelerden çekilmesiyle görevi 1964
yılında Napoli'deki tarihi Roberto Devereux temsilini yapan Leyla Gencer
devraldı. Franca Cella'nın kitabında "Leyla Gencer, Romanzo vero di una
primadonna" yazdığı gibi Gencer, Belisario'nun ilk temsili için dekoratör
Pier Luigi Pizzi'nin yaptığı dekorlarda biraz tereddütteydi. Sahneye girmesi
gereken büyük bir göz şeklindeki kapı, onu hayrete düşürmüştü. Fakat San Vitale
mozaiklerinden etkilenilerek yapılan gerçekçi Bizans kostümleri hazırlanınca,
Pizzi tarafından sahneye konulan temsil, kendi bütünlüğüne kavuştu ve
sopranonun da tüm endişeleri dağıldı. Seyirciler de prodüksiyondan aynı oranda etkilenmişlerdi
hem Gencer'in Antonina'sını, hem Giuseppe Taddei'nin Belisario'sunu, hem de
Nicola Zaccaria'nın Giustiniano'sunu ayakta alkışladılar. Il Giorno gazetesi 11
Mayıs 1969 tarihinde şöyle bir başlık atmıştı: "Donizetti'nin temsil
edildiği Venedik'e koşun!"
Belcanto'nun
tutkunları bu daveti kabul ettiler ve Venedik'e gittiler. Fakat Belisario'yu
seyretmek isteyen herkes amacına ulaşamadı. Açılış gecesi olan 9 Mayıs'dan
sonra sadece beş temsil daha yapıldı. Bu sebeple Bergamo'daki Teatro Donizetti,
bir yıl sonra Ekim ayında Fassini, Pizzi prodüksiyonunu sahneleme teklifinde
bulundu. Fenice'de görev alan sanatçıların bazıları Donizetti'nin doğduğu şehir
olan Bergamo'da görev alamadı. Orkestra şefi Gianandrea Gavazzeni yerini Adolfo
Camozzo'ya bıraktı. Belisario rolünde bile bir değişiklik oldu. Taddei yerine
ileride çok büyük bir kariyer yapacak olan Renato Bruson yer aldı. Bir kez daha
eserin sahnelenme sayısı seyircinin duyduğu ilgiye yetmedi. Bir önceki yıl
operayı görenler, fikirlerinden emin olmak için eseri tekrar görmek istediler.
Halkın ortak yorumu, bu unutulmuş eserin klasikler arasındaki sağlam yerini
aldığı yolundaydı.
OPERA NEWS
BELISARIO
Links from OPERA
NEWS ARCHIVES related with Gencer’s performances
...
Alaimo and Joyce El-Khoury; for thrilling drama, find Gianandrea Gavazzeni’s
rough-and-ready 1969 Venetian performance with Giuseppe Taddei and Leyla
Gencer. ...
...
Canadian soprano Joyce El-Khoury operates on a narrower format than did Leyla
Gencer, the best-known Antonina of the late-twentieth-century Donizetti
revival. ...
...
impact was evident both at the triumphant 1836 premiere at La Fenice in Venice
and
in the first modern revival (with Giuseppe Taddei and Leyla Gencer) in the ...COMPLETE RECORDING
1969.05.14
Recording
Excerpts [1969.05.14]
Overture Part
I “The Triumph” Scene
Serto d'eterni lauri Part I “The
Triumph” Scene I
Oh! Venite!... voliam sulla sponda Part I “The
Triumph” Scene II
Plauso! Voci di gioia! Part I “The
Triumph” Scene III
Sin la tomba è a me negata! Part I “The
Triumph” Scene III
Ti conforta Part I “The
Triumph” Scene III
O desio della vendetta Part I “The
Triumph” Scene III
O nume degli exerciti Part I “The
Triumph” Scene IV
Cesare, hai vinto Part I “The
Triumph” Scene VI
Quando di sangue tinto Part I “The
Triumph” Scene VI
Sul campo della gloria Part I “The
Triumph” Scene VI
Padre!... Irene, m'abbraccia Part I “The
Triumph” Scene VII
Che mai sarà Part I “The
Triumph” Scene IX
Sostegni del mio trono Part I “The
Triumph” Scene X
Ah, da chi son io tradito! Part I “The
Triumph” Scene XII
Madre tu fosti, e moglie Part I “The
Triumph” Scene XII
Ah, pera l'empio che offese natura Part I “The
Triumph” Scene XII
Oh, duce! Part II “The Exile”
Scene I
Belisario! A sì tremendo annunzio Part II “The Exile”
Scene II
Vien la figlia! Part II “The Exile”
Scene II
Trema Bisanzio! Sterminatrice Part II “The Exile”
Scene III
Amici, è forza separarci Part II “The Exile”
Scene III
Se vederla a me non lice Part II “The Exile”
Scene IV
Ah, se potessi piangere Part II “The Exile”
Scene IV
Ma tu, segundo un povero Part II “The Exile”
Scene IV
Introduction Part III “The Death”
Scene I
Qui siedi, o padre Part III “The Death”
Scene I
Diffondasi terrible grido di guerra Part III “The Death”
Scene II
Impavidi guerrieri Part III “The Death”
Scene III
Di', su qual riva il barbaro t'invenne? Part III “The Death”
Scene III
Se il fratel stringere Part III “The Death”
Scene III
Figli, figli, partiam Part III “The Death”
Scene III
Itene al campo Part III “The Death”
Scene IV
Da quel dì che l'innocente Part III “The Death”
Scene V
Vittoria! Vittoria! Part III “The Death”
Scene V
Di pianto, di gemiti Part III “The Death”
Scene VI
Ricopriti, o cielo, d'un lugubre vel Part III “The Death”
Scene VI
Egli è spento Part III “The Death”
Scene VI
Abborrita dal mortali Part III “The Death”
Scene VI
Recording Excerpts [1969.05.17]
Sin la tomba .... Part I Da quel di che ..... Part III Egli e spento ... Part III Finale
FROM CD BOOKLET
BELISARIO
……. Gianandrea Gavazeni, decided to re-start Belisario’s interrupted path at the Teatro La Fenice in Venice where the opera had been born, during the 1968-69 season. With singular modesty, the director wrote in a letter published in the Venetian opera house’s programme (“About Donizetti’s unforeseen posterity”) …. Even I had not foreseen the Donizetti renaissance which would break out during the twenty years 1948-1968. An event which was not created isolated but which connected itself with a vast recuperation operation. My approaches to Donizetti came above all from “native reasons” linked to the landscapes and characters of our small birth place …” In reality, over and above the common small homeland Bergamo, Gavazzeni had known how to gather in Donizetti since the years of the historic Anna Bolena at La Scala with Maria Callas, the incandescent heart of his melodrama. After the retirement from the stage of Greek soprano, the enquiry continued with Leyla Gencer, protagonist in 1964 in Naples of historic Roberto Devereux. As France Cella relates in her book singer’s first approaches to the abstract flavoured scenes conceived by Pier Luigi Pizzi for the performance (May 9th) of Belisario were hesitant. The great port hole-eye through which she had to enter on stage left her perplexed. Nevertheless, when the realistic Byzantine costumes inspired by the mosaics of San Vitale were ready, the show conceived by Pizzi acquiesced its own coherence and the soprano was won over by it. The public was also equally conquered and together with Gencer’s Antonina, they showed their appreciation for Giuseppe Taddei’s Belisario. “
………………being performed” was the headline of “Il Giorno” (11 May 1969) and impassioned lovers of belcanto took up their invitation. Nevertheless, not everyone who would have liked to have attended the performance was able to take up the offer and rush to Venice (after all, after first night on 9th May, there were only five performances). Therefore, the Teatro Donizetti in Bergamo came forward and proposed Fassini/Pizzi staging in October of the following year. Not all the protagonists of the Fenice edition were able to appear in the city of Donizetti’s birth place. Gavazzeni had to leave his place to Camozzo. Even in the role of Belisario a change took place; no longer Taddei but instead a young baritone who was destined to have a great career, Renato Bruson. Once again, the performances (7th, 8th, 11th October) resulted too few for r-the amount of tickets requested. Many of the spectators of the year before wanted to see the opera again to verify their impressions. The unanimous response of the public was that this forgotten work had now gained the consistence of a classic.
FROM CD BOOKLET
BELISARIO
BILL PARKER
Belisario by Gaetano Donizetti
The phrase "unjustly neglected" is used so cavalierly and so often in regard to obscure operas that its force is nearly spent, yet in the case of Donizetti's Belisario it may still have meaning. Seldom heard today, Belisario had brilliant success at its premiere at the Teatro La Fenice in Venice on February 4, 1836, despite the fact that it contained no love scenes at all. The evening began with scattered catcalls from Donizetti detractors, but as the opera progressed the audience began to cheer, weep, applaud and shout acclaim, not only for the music but especially for the magnificent Carolina Ungher in the female lead.
The next day a Venice newspaper reported: "A new masterwork has been added to Italian music... Belisario, produced last evening, not only pleased and delighted, but also conquered, enflamed, ravished the full auditorium... No first performance in memory has recorded a more splendid, fuller, more solemn success." Belisario ran for 28 consecutive nights, and after the third Donizetti was accompanied to his hotel by a brass band and an adulatory crowd carrying torches.
A major reason for Belisario’s demise seems to have been the fact that it followed immediately after Lucia di Lammermoor, the most popular and successful of all of Donizetti’s 70-odd operas.
It was simply eclipsed. That is not to say it is as great an opera; the composer himself said "I place it as a work below Lucia." But it is only inferior by comparison, largely because its inspiration is less continuous and even. Its best moments, however, compare with the best in Donizetti. Many of them served as models for Verdi, including a first act "friendship duet," a second-act tenor cabaletta that presages "Di quella pira" in Rigoletto, and a father-daughter duet of the kind Verdi so often specialized in later on.
The story is based on both a German play, Belisarius, by Eduard von Schenk, and a French one, Bélisaire, by Jean-Francois Marmontel. It was made into a libretto by Salvatore Cammarano, who had just done the same for Sir Walter Scott in Lucia. The play in turn is a romanticized treatment of historic events that took place during the early period of the Byzantine Empire.
The Story
Act I "Triumph." Belisario, a general in the court of the Byzantine Emperor Giustiniano (Justinian) in the sixth century A.D., returns in triumph after winning a glorious victory over the barbarians in Italy. The Senate and the people hail him, but his wife Antonina curses him instead, having heard reports that he had their own son killed. Before the Emperor and his court, Belisario magnanimously releases his prisoners, although one, Alamiro, prefers to remain at his side. Belisario welcomes him as a replacement for his slain son. Later, on forged evidence, Belisario is convicted by the Senate of treason, his enemies having conspired with his wife against him. Confronted by Antonina, he confesses to killing their son, but only because he had been commanded in a dream to do so as the only means of saving the Empire. The court expresses shock.
Act II "Exile." Belisario has been blinded, thrown in prison, and ordered into exile. Learning of this, Alamiro swears vengeance on his accusers. Belisario’s daughter Irene, disguised as a boy, sadly leads her father away.
Act III "Death." Wandering the earth, Belisario and Irene take refuge in a cave as troops approach. The pair overhear Alamiro and another young man planning an attack against Byzantium. Belisario comes forth and denounces their treachery, even though their action is on his behalf. Irene and Belisario recognize the second youth as their brother and son, who was not killed after all, but abandoned by the goodhearted servant charged with his destruction. Nevertheless, the son is determined to carry on the assault, and Belisario, to prove his loyalty to the state, takes up arms against him, joined by Alamiro. Though the imperial forces win, Belisario is fatally wounded in battle, and dies before his wife can win his pardon. Now that she knows he was innocent, she laments her actions against him.
FROM LP BOOKLET
BELISARIO
