Leyla Gencer Archive

CAVALLERIA RUSTICANA

Pietro Mascagni (1863 - 1945)

Opera in one act in Italian 
Libretto: G. Menasci and G. Targioni-Tozzetti based on a story of G. Verga
Premièr at Teatro Castonzi, Roma – 17 May 1890

19 June 1950

Open-Air Theater, Istanbul

Orchestra and Choir of Ankara State Opera

Conductor: Hans Hörner
Chorus master: Adolfo Camozzo
Stage director: Renato Mordo
Scene and costumes: Turgut Zaim / Tarık Leventoğlu

Turiddu a young soldier SÜLEYMAN GÜLER tenor
Alfio the village teamster ALİ KÖPÜK baritone
Lola his wife MESUDE ÇAĞLAYAN mezzo-soprano
Mamma Lucia Turiddu’s mothern NECDET DEMİR contralto
Santuzza a village girl LEYLA GENCER soprano

                                     BELKIS ARAN soprano
 
Time: The present, on Easter day
Place: A village in Sicily

C A N C E L L E D  

Due to Leyla Gencer’s illness she replaced by soprano Belkıs Aran.

AKŞAM DAILY NEWSPAPER                                                 

1950.06.16                                                                                             

Devlet tiyatrosu opera bölümü sanatkârları ve Cumhurbaşkanlığı filârmonik orkestrasından müteşekkil 135 kişilik bir sanatkâr grubu temsiller vermek üzere Ankara’dan dün şehrimize gelmiştir. Temsillere pazartesi Açıkhava tiyatrosunda başlanacak ve o gece «Cavalleria Rusticana» ve «Palyaço» operaları temsil edilecek, salı akşamı bu iki opera tekrarlanacaktır. Ondan sonra da vaziyete göre temsillere devam edilip edilemeyeceği kararlaştırılacaktır.

Ankara 16 (Telefonla) — Devlet tiyatrosu opera bölümü ve Cumhurbaşkanlığı filârmonik orkestrası tam kadroyla İstanbul’a hareket etti. Diğer taraftan haber aldığımıza göre solistlerden Leylâ Gençer, hastalığı yüzünden turneye iştirak edemeyerek burada kalacaktır. Bu kış Ankara’da oynanan «Cavalleria Rusticana» operasının «Santuzza» rolünde büyük bir muvaffakiyet gösteren Leylâ Gençer’in hastalığı sanat çevrelerinde teessür uyandırmıştır.

AKŞAM DAILY NEWSAPAPER                                                

1950.06.22                                                        

Fikri ÇİÇEKOĞLU                                                                                                

TİYATRO

Devlet Tiyatrosu

Opera bölümü

 

Cavalleria Rusticana “Köylü namusu”

 

Geçen yıl yaz mevsiminde Açıkhava tiyatromuzda verdiği operalarla güzel bir başarı kazanan Devlet Tiyatrosunun opera bölümü bu mevsim temsillerine başlamış bulunuyor. Pazartesi akşamı ilk temsilde Cavalleria Rusticana ile Pagliacci verildi. Her iki operayı idare eden şef Dr. Hans Hörner'di.

Şöhretli İtalyan opera bestecisi Pietro Mascagni'nin eseri olan Cavalleria Rusticana dilimize Köylü Namusu diye çevrilmiş. Bu bir perdelik operanın librettosunu yazan G. Verga'dır, Türkçe Ulvi Cemal Erkin ve F. Türkay’ındır. Eseri sahneye koyan Renato Mordo, koro şefi Adolfo Camozzo’dur. Orkestra: Cumhurbaşkanlığı Filarmonik Orkestrası.

Bu bir perdelik güzel opera, bestecisinin şöhretini kuran eser olmuştur. Besteci Pietro Mascagni, beş yıl önce 2 Ağustos 1945 gün 83 yaşında iken Roma’da vefat etmişti. Cavalleria Rusticana'nın kazandığı ilk başarıyı besteci 19 Mayıs 1890 tarihli mektubunda babasına şu satırlarla anlatıyordu: «Babacığım; Hakikaten baş döndürücü olan geçen akşamki temsil hakkında sana daha mufassal yazmama derin heyecanım mâni... Hala kendime gelemedim. Böyle bir coşkunluğu hiçbir vakit hatırıma getiremezdim. Herkes beni alkışlıyordu. Koltuktakiler hep ayakta idiler. Bütün orkestra ayakta, bana karşı muazzam tezahüratta bulundu, Kraliçe de dahil, bütün kadınlar el çırpıyorlardı... Bu, şimdiye kadar görülmemiş bir şeydi... Birinci mükafat muhakkak benimdir. Basın bu başarıyı oy birliğiyle tasdik ediyor; yazılar basılıyor. İnsanın kalbini heyecanla dolduran bir şey... Vaziyetim kati olarak değişmiştir. Deli olacağım geliyor... O anlarda sizi ne kadar düşündüm... Binlerce öpüşler... Hepinizi kucaklarım...»

Cavalleria Rusticana'nın o gün başlayan muvaffakiyeti, yıllar boyunca günümüze kadar devam etmiştir. Vérisme mektebinin en güzel eserlerinden birisi olan bu tek perdelik opera her yıl dünya sahnelerinde sık sık gözükmekte ve alkış toplamaktadır.

Şimdi de operanın mevzu kısaca verelim: Lola ile nişanlı olan Turiddu adındaki köy delikanlısı askerden dönünce, nişanlısını arabacı Alfio ile evlenmiş buluyor ve bunun üzerine Santuzza ile sevişiyor, fakat eski nişanlısı ve şimdi arabacının karısı olan Lola kızı kıskanıyor ve Turiddu'nun aklını çelmek için elinden geleni yapıyor. Genç kız Santuzza bütün sevgisiyle kendisini Turiddu'ya vermiştir: Lola'dan vazgeçmesi için Turiddu'ya yalvarıyor. Paskalya günü yine sevgilisine yalvarıp dururken hoyratça muameleye maruz kalan genç kız, teessüründen gidip arabacı Allio'ya vaziyeti haber veriyor. Karısı tarafından aldatıldığını ve ihanete uğradığını öğrenen arabacı öç almaya yenim ediyor. Meyhanede içerlerken Turiddu'yu düelloya çağırıyor ve öldürüyor.

Cavalleria Rusticana (Köylü Namusu) operası Devlet Operasının repertuarına bu sene girmiştir. Bu yeniliğe rağmen, eser güzel bir başarı kazandı. Operanın en ağır yükü Santuzza rolündedir. Bu güç vazifeyi muvaffakiyetle yüklenen Belkıs Aran üzerinde durmak- operanın en dikkate şayan bir siması olması münasebetiyle- yerinde olur. Bu sanatkârda ilk dikkati çeken sesin (timbre) idi: Pürüzsüz, ahenkli, isteğe göre eğilip bükülen bir ses.... ince, dokunaklı bir ifade ile yalvarıp yakaran ve hüzünlü bir ifadeye bürünen bu ses, yer yer dramatik atılışlarla şahlanmasını da biliyor. Eserin devamınca sesin küçük bir zayıf anı bile geçirdiğine şahit olmadık, Bunun aksine, Belkıs Aran'ın sesinde, kuvvet ve kudretini, verimini gittikçe arttıran bir bolluk dikkatimizi çekti. Artlarin sesi ayarında başka bir meziyeti de komedyenliğidir. Belkıs Aran rolünü tam manisiyle benimsemiş ve onu sahnede oynamıştır. Opera sanatkarları arasında ses ve komedyenlik muvazenesini temin edebilenler çok değildir, Santuzza rolünde muvaffakiyetle yaşatan sanatkâr, bugünden opera şahnemizin belli başlı değerleri arasında sayabiliriz

İtiraf etmeliyiz ki Turiddu rolünde Süleyman Güler, Santuzza ya (Belkis Aran) yarasan eş bir değer değildi. İlk söylediği Siciliana ile sesinin orta halliliğini ispat etti; operanın en güzel sahifelerinden birisi olan Siciliana bütün sihir ve cazibesinden mahrum kaldı. Eserin devamında Süleyman Güler ne ses ve ne de sahne sanatkârlığı bakımından dikkati çeken bir başarı gösteremedi.

Alfio rolünde All Köpük sesiyle ve güzel vücut yapısıyla muvaffakiyetliydi. Yalnız Santuzza'nm kendisine olan biteni anlattığı ve karısının ihanetini haber verdiği sahnede gereği kadar heyecan ve hırçınlık gösteremedi. Fakat Alfio rolü umumiyetle iyi idi.

Lola rolünde Mesude Cağlayan, mühim bir rol almamış almasına rağmen, sesinin güzelliği ve kudretiyle, aktrislik değeriyle dikkati çeken sanatkârlardandı, Lucia rolündeki Necdet. Demir'in bu operadaki başarısı belirtirken, bu güzel sesi değerlendirecek daha mühim bir rolde dinlemeği temenni ederiz.

Cavalleria Rusticana (Köylü Namusu) operası, Devlet Operasının repertuarını zenginleştiren başarılı bir temsil oldu. Aynı gece oynanan Leoncavallo'nun «Pagliacci» operasından gelecek yazımızda bahsedeceğim.